Twee UNESCO-erkenningen voor Belgische immaterieel-erfgoedpraktijken
5 december 2023De Conventie voor Immaterieel Cultureel Erfgoed van 2003 van Unesco biedt een belangrijk kader om het voortbestaan van levend erfgoed te waarborgen. Het gaat dan over vakmanschap, tradities en rituelen die van generatie op generatie worden doorgegeven. Binnen deze Conventie zijn er verschillende lijsten, zoals de Representatieve Lijst van het Immaterieel Cultureel Erfgoed van de Mensheid, die tot doel heeft het erfgoed wereldwijd zichtbaarder te maken en bewustzijn te creëren over culturele diversiteit. Daarnaast is er het 'Register van Goede Borgingspraktijken', waarin succesvolle methoden en inspanningen worden opgenomen die bijdragen aan het voortleven van immaterieel erfgoed. Ten slotte is er de 'Lijst voor Dringende Borging'. Deze lijst is bedoeld voor erfgoed dat acuut met uitsterven wordt bedreigd en onmiddellijke maatregelen vereist voor het voortbestaan ervan. Deze lijst is in Vlaanderen vandaag nog niet uitgewerkt.
Het overzicht van immaterieel erfgoed uit België dat de verschillende UNESCO lijsten van het immaterieel erfgoed siert, staat hier verzameld.
Belgische erkenningen
Er zijn reeds negen Belgische immaterieel-erfgoedpraktijken ingeschreven op de UNESCO Representatieve Lijst van het Immaterieel Cutlureel Erfgoed van de Mensheid en daar komt nu eentje bij: Traditionele irrigatie als multinationale praktijk met de praktijk van het Witteren vanuit Lommel als Vlaamse vertegenwoordiger.
Traditionele irrigatie is een vorm van landbouwirrigatie die berust op het strategische gebruik van zwaartekracht en handmatig aangelegde systemen zoals kanalen en sloten om water van natuurlijke bronnen naar de velden te leiden. Het is een op de gemeenschap gebaseerde, duurzame, energie-onafhankelijke en op biodiversiteit gerichte oplossing voor de watervoorziening in de landbouw.
Daarnaast is de Geelse Gezinsverpleging geselecteerd voor het UNESCO Register van Goede Borgingspraktijken. De Gezinsverpleging in Geel is een bijzonder psychiatrisch zorgmodel waarbij een gezin een persoon met een psychische kwetsbaarheid binnen het gezin opvangt. Wat het Geelse model zo opmerkelijk maakt, is het idee dat mensen met psychische kwetsbaarheden kunnen herstellen in een gewone (gezins)omgeving. De nadruk ligt op inclusie, gemeenschapsleven en het wegnemen van het stigma rond psychische problemen.
Zorgvuldig gescreende pleeggezinnen verwelkomen mensen met psychische aandoeningen en helpen hen bij hun herstelproces. Vandaag nemen zo’n 120 gezinnen voor korte of langere tijd mensen met een psychische kwetsbaarheid op in hun gezin. Ze worden hierin gesteund door de gemeenschap en krijgen professionele begeleiding vanuit het Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum Geel (OPZ).
Deze praktijk werd eerder in 2008 in Vlaanderen als een van de eerste erfgoedpraktijken erkend op de Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed.
Leer hier meer over deze praktijken:
